وقتی اکثر مردم کلمه "قیر" را میشنوند، به جاده هایی که در آن رانندگی میکنیم فکر میکنند. اما این ماده تاریخ کاملی دارد.
قیر به دلیل خواص آببندی و چسبندگی خود شناخته شده است و از فرآیند تقطیر نفت خام تولید میشود. این فرآیند مواد سبکتر نفت خام مانند گازوئیل و بنزین را جدا میکند و قیر سنگینتر را باقی میگذارد. این فرآیند اغلب چند بار تکرار میشود تا محصول نهایی به دست آید.
ماده قیر دارای ترکیب پیچیدهای از هیدروکربنها و عناصری مانند کلسیم، آهن، گوگرد و اکسیژن است.
به طورکلی، قیر متفاوت با توجه به مشخصات کاربرد نهایی آن تولید میشود.
در حالی که معمولاً به صورت صنعتی تولید میشود، قیر همچنین میتواند در طبیعت یافت شود. به عنوان مثال، قیر طبیعی میتواند در کف دریاچههای باستانی که در آنها موجودات پیشاتاریخی فرو ریختهاند، یافت شود. گرما و فشاری که این موجودات تحت آن قرار میگیرند، معمولاً باعث ایجاد قیر میشود.
قیر برای قرنها در بسیاری از روشهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
تصور میشود که حدود 40,000 سال پیش، نئاندرتالها در سوریه از قیر استفاده کردهاند. تاریخنگاران مواد چسبیده به ابزارهای سنگی را پیدا کردهاند.
قیر همچنین در سوریه در دوران اوروک و کالکولیتیک مورد استفاده قرار گرفت، عمدتاً برای ساخت ساختمانها و آببندی قایقهای نیای.
در دوران باستان، قیر به عنوان چسب برای تعمیر مجسمهها یا سفالینههای شکسته استفاده میشد. همچنین برای ساخت دستههای ابزار استفاده میشد. در واقع، استفاده از قیر برای چسباندن لبههای سنگی به دستههای ابزارهای مختلف تا دوران نوسنگی رایج بود، با نمونههایی که در سوریه به 6800 سال قبل از میلاد، در اسرائیل از 8900 تا 7800 سال قبل از میلاد و در پاکستان از 3500 سال قبل از میلاد تاریخگذاری شدهاند.
جالب است که قیر همچنین در فرآیند مومیاییکردن در مصر استفاده میشد. قیر از دریای مرده تأمین میشد که به عنوان دریاچه آسفالت توسط رومیها شناخته میشد. ارتباط بین خاورمیانه باستان و فرآیند مومیاییکردن همچنین از طریق کلمه واقعی "مومیا" که از کلمه عربی برای قیر - مومیا - مشتق شده است، درک میشود.
به نظر میرسد که کاربرد رایجترین این ماده در صنعت ساختمان بود. قیر به طور گسترده به عنوان ملات مورد استفاده قرار میگرفت و در حالی که گاهی اوقات در مساکن معمولی یافت میشد، کاربرد متداولتر آن برای ساختمانهای مرتبه بالا مانند معابد و کاخها بود. قیر با کاه خرد شده، خاک رس و شن مخلوط میشد تا ملات را تشکیل دهد. در واقع، یک تاریخنگار یونانی باستان حتی ادعا کرده است که دیوارهای بابل باستان با استفاده از قیر تقویت شدهاند.
قیر همچنین در بازار جواهرات مورد استفاده قرار میگرفت، با مرواریدهای قیری که در قبرهای مربوط به دوره اوباید یافت شدهاند. چسب ساخته شده از قیر برای تزیین انگشترهای ساخته شده از صدف استفاده میشد و از این ماده در بسیاری از قطعات طلا و نقره و همچنین گیرههای لباس استفاده میشد.